- رنگ تورم در 31 استان کشور
،
از تابستان پارسال تا تابستان امسال، رنگ و رخ تورم در جغرافياي کشور تفاوت چشمگيري کرد. بر اساس داده‌هاي مرکز آمار، استان کردستان با ثبت نرخ تورم 12 ماهه 8/ 50 درصدي، در قله تورمي ايران در مرداد ماه قرار گرفته است.
در حاليکه در ماه مشابه سال قبل، ارتفاع قله تورمي 38 درصد کمتر بود و قله در کرمانشاه قرار داشت. با اين اوصاف، بازندگان اصلي بي‌ثباتي اقتصادي در طول يک سال اخير، ساکنان استان‌هاي کردستان، چهارمحال و بختياري، ايلام، خراسان‌‌شمالي و جنوبي، سيستان و بلوچستان، بوشهر و کهگيلويه و بويراحمد بوده‌اند که طبق آخرين آمار، با تورم حدود 50 درصدي سروکار دارند و در محدوده قرمز تورمي به سر مي‌برند. در واقع محروم‌ترين استان‌هاي کشور، بيشترين ضربه را از تورم چشيده‌اند. جالب اينکه در مرداد سال قبل که تورم تک رقمي بود، سيستان و بلوچستان و بوشهر، باثبات‌ترين وضعيت را ثبت کرده بودند. نکته ديگري که به چشم مي‌آيد، تعميق فاصله تورمي در استان‌هاي مختلف است. در سال قبل، فاصله قله تا کف تورم، بين استان‌هاي مختلف در سطح 5 درصدي قرار داشت؛ اما با صعود قيمت‌ها در طول يک سال اخير، فاصله قله از کف تورم در ماه گذشته به حدود 15 درصد رسيده است. پس با اوج گرفتن تورم، احتمال ثبت قيمت‌هاي برابر کالاها و خدمات در جغرافياي مختلف کاهش مي‌يابد.
در طول يک سال گذشته، فاصله تورمي در استان‌هاي مختلف تعميق شده است. داده‌هاي مرکز آمار نشان مي‌دهد اختلاف تورم در استان‌ها که در سال گذشته در محدوده 5 درصدي قرار داشته، در سال جاري تا 15 درصد افزايش يافته است. شرايطي که ثابت مي‌کند در فضاي بي‌ثبات اقتصاد کلان، رشد قيمت‌ها وابسته به نقاط جغرافيايي خواهد شد و ممکن است در مناطقي، سرعت رشد قيمت به طرز قابل‌توجهي کمتر از نقاط ديگر باشد. طوري‌که تورم 12 ماهه در مرداد ماه سال جاري، در استان قم 7/ 35 درصد و در استان کردستان، 8/ 50 درصد گزارش شده است. «دنياي اقتصاد» در اين گزارش، با خوشه‌بندي استان‌ها در بازه‌هاي تورمي مختلف، تغييرات تورم در بازه يکساله را بررسي کرده است.
تغييرات يکساله
مرکز آمار شاخص قيمت مصرف‌کننده به تفکيک استان‌هاي کشور، مربوط به مرداد ماه امسال را منتشر کرد. مقايسه اعداد تورم در سال جاري با نرخ تورم در زمان مشابه سال قبل، حاوي نکات قابل تاملي است.
نرخ تورم 12 ماهه در مرداد ماه امسال به 2/ 42 درصد رسيد. کران بالاي تورم، استان کردستان با نرخ 8/ 50 درصدي بود. در حاليکه در مرداد ماه 97، بيشترين نرخ تورم مربوط به استان کرمانشاه و معادل 5/ 12 درصد گزارش شده بود. در نتيجه ماکزيمم تورم در سال جاري، 3/ 38 واحد درصد نسبت به زمان مشابه سال قبل رشد کرد. از آن طرف در کران پايين تورم نيز تغييرات گسترده‌اي رخ داده است. بيشترين تورم 12 ماهه در مرداد ماه سال قبل، در استان‌هاي سيستان و بلوچستان و بوشهر تجربه شده و برابر با 4/ 7 درصد بود. در حاليکه کران پايين تورم در مرداد امسال، به استان قم هجرت کرد که برابر با 7/ 35 درصد بوده است. در نتيجه در مينيمم تورم استاني نيز 3/ 28 درصد جهش مشاهده مي‌شود. مي‌توان گفت که با رشد قيمت‌ها در طول يک سال گذشته، استان‌هاي کردستان، چهارمحال و بختياري و ايلام بيشترين ضربه را خورده و بازندگان اصلي بي‌ثباتي اقتصادي بوده‌اند. چرا که نرخ تورم ميانگين در اين استان‌ها، بيش از 50 درصد در مرداد ماه بوده است.
نکته ديگري که در اثر تغيير وضعيت تورمي از مرداد پارسال تا امسال به وجود آمده است: تعميق فاصله تورمي بين استان‌ها. در مرداد 97، فاصله بيشترين و کمترين تورم در بين استان‌ها، تنها 1/ 5 درصد بود، اما اين شکاف در مرداد 98 به 1/ 15 درصد رسيد؛ به تعبيري مي‌توان گفت که شکاف تورمي بين استان‌ها تا 3 برابر افزايش يافت. در حقيقت در فضايي که اقتصاد به سمت بي‌ثباتي مي‌رود، فاصله تورمي در نقاط مختلف جغرافيايي نيز بيشتر مي‌شود. يعني در مرداد 96، در نقاط مختلف ايران، رشد قيمت‌ها نسبت به سال قبلش تقريبا يکسان بود، اما اگر در مرداد امسال به نقاط مختلف کشور سفر کنيد، احتمالا قيمت برخي کالاها در برخي استان‌ها نسبت به استان‌هاي ديگر، تفاوت قابل‌توجهي دارد.
از نگاهي ديگر اگر تورم بالاي 10 درصد را به‌عنوان محدوده ممنوعه تورم در نظر بگيريم در مرداد سال قبل، 10 استان کشور در اين محدوده قرار داشتند. در حاليکه در مرداد سال جاري، محدوده ممنوعه بايد طور ديگري تعريف شود، چرا که تورم ميانگين نيز از سطح 40 درصد فراتر رفته است. با اين حال حتي اگر فرضا نرخ 47 درصدي را به‌عنوان محدوده ممنوعه تورم در نظر بگيريم، 9 استان در محدوده ممنوعه هستند. جالب اينکه از اين 9 استان، 6 استان در مرز قرار دارند. در حاليکه در سال گذشته، استان تهران نيز در محدوده قرمز تورمي قرار داشت.
رصد آخرين وضعيت
در ماه گذشته، شتاب حرکت قيمت‌ها آرام شد و با تورم ماهانه 6/ 0 درصدي، کمترين رکورد اين شاخص در طول 17 ماه گذشته به ثبت رسيد. البته در تمامي اين استان‌ها، روند تورم به اين شکل نبود. در برخي استان‌ها همچنان نرخ تورم ماهانه در سطح بالايي ماند و در برخي ديگر، حتي منفي شد. مي‌توان استان‌ها را به 3 دسته تقسيم کرد؛ استان‌هايي که تورم ماهانه منفي يا صفر ثبت کردند، استان‌هايي که تورم ماهانه زير يک درصد داشته‌اند و استان‌هايي که همچنان با نرخ تورم ماهانه بالاي يک درصد در حال دست و پنجه نرم کردن هستند. داده‌هاي مرکز آمار نشان مي‌دهد ساکنان 8 استان در مرداد ماه، کاهش قيمت‌ها را تجربه کردند. منفي‌ترين تورم ماهانه مربوط به دو استان آذربايجان‌غربي و کردستان است. در کنار اين دو استان، استان‌هاي آذربايجان‌شرقي، همدان، سيستان و بلوچستان، قزوين، زنجان و مازندران نيز با ثبت تورم منفي، برندگان ثبات قيمت‌ها در فضاي اقتصاد کلان بوده‌اند.
همچنين تورم ماهانه کالاها و خدمات مصرفي در دو استان اردبيل و قم، صفر بوده است. دسته دوم، استان‌هايي هستند که نرخ تورم مثبت اما کمتر از يک درصد دارند. در اين دسته، استان‌هايي چون خوزستان و خراسان رضوي، تورم‌هاي زير ميانگين کل کشور را ثبت کرده‌اند. اما استان‌هاي مرکزي، اصفهان، سمنان و گلستان فاصله چنداني با تورم ماهانه يک درصدي نداشته‌اند. در نهايت، گروه سوم استان‌هايي هستند که از ثبات نسبي قيمت‌ها در بقيه نقاط کشور جا مانده‌اند. اهالي کرمان، ايلام و هرمزگان با نرخ 5/ 1 تا 2/ 2 درصدي تورم ماهانه، چنين وضعيتي را در مرداد ماه تجربه کرده‌اند. بي‌ثبات‌ترين منطقه قيمتي در ماه قبل استان لرستان بوده است، چرا که شاخص قيمت‌ها و کالاهاي مصرفي در اين استان رشد 8/ 2 درصدي را ثبت کرده است.
درباره این سایت